شبکه بهداشت و درمان لاهیجان

شهر دوستدار سالمند

فضاهای بیرونی و بناهای عمومی علاوه بر اینکه بر تحرک، استقلال و کیفیت زندگی سالمندان بیشترین تاثیر را دارند، بر توانایی و چگونگی پیر شدن آنها نیز تاثیر میگذارد. موضوعی که در همه شهرها مکررا به آن اشاره شده کیفیت زندگی، دسترسی به امکانات و ایمنی است.

محیط پاکیزه و مناسب:

زیبایی محوطه طبیعی شهری ویژگی است که بسیاری از افراد ناخودآگاه به عنوان ویژگی دوستدار سالمند از آن نام میبرند. سکوت و آرامش در محیط، نظافت شهر، امکان تردد راحت از خصوصیات شهر دوستدار سالمند است.

اهمیت فضای سبز:

ایجاد فضای سبز یکی از ویژگیهایی است که اغلب برای دوستدار سالمند شدن از ان نام میبرند اما در بسیاری از شهرها محدودیتهای موجود در شهر مانع استفاده سالمندان از فضای سبز میشود.

پیاده روی دوستدار سالمند:

وضعیت پیاده روها بر میزان توانایی سالمندان برای پیاده روی در محله اثر بسزایی دارد. پیاده روهای باریک، ناهموار، غیر همسطح، شلوغ و با جدولهای بلند، موانعی برای پیاده روی سالمندان تلقی میگردد. شرایط جوی نامطلوب ممکن است مشکلات سالمندان را در استفاده از پیاده رو بیشتر کند. بعد از بارش برف، خطر سر خوردن و سقوط مطرح است. پیاده روی دوستدار سالمند باید ویژگیهای زیر را داشته باشد:

     · سطوح مسطح غیر هموار و غیر لغزنده

     · عریض و مناسب برای عبور ویلچر

    ·  جداول کوتاه که بتدریج کوتاهتر شده تا با سطح خیابان هم سطح گردد

    · رفع سد معابر توسط فروشندگان دوره گرد، ماشینهای پارک شده و درختان مزاحم

    · اولویت تردد برای عابران پیاده

ایمنی گذرگاه عابر پیاده:

عبور ایمن از عرض خیابان مشکلی است که بسیاری از سالمندان مطرح کرده اند برخی از اصلاحات وضعیت خیابانها برای عبور سالمندان شامل، نصب چراغهای راهنمایی درگذرگاه عابر پیاده، نصب نوارهایی روی گذرگاه که مانع سر خوردن میشود، ساخت تونل و پل هوایی، نصب چراغ راهنمایی با شمارش معکوس و قابل رویت و پیامهای شنیداری می باشند.

اتوموبیل ها و ترافیک جاده ای در اکثر شهرها موانعی را هم برای عابران پیاده سالمند و هم رانندگان ایجاد میکند. مشکل رایج دیگر، عدم رعایت پیامهای ترافیکی و نیز حق تقدم عابران پیاده توسط رانندگان است. تعبیه پارکینگ و دستشویی در پیاده راهها نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

محیط ایمن:

احساس امنیت در محیط زندگی قویا اشتیاق افراد را برای فعالیت در محله برمی انگیزد و این موضوع به نوبه خود حس استقلال، سلامت فیزیکی و روانی را ایجاد کرده باعث سازگاری اجتماعی میشود.

احتمالا در بسیاری از شهرها سالمندان از آسیبهای دیگران در امانند، البته این امنیت در سایر شهرها به این وضوح نیست. برخی از مشکلات شامل وضعیت روشنایی خیابانها، خشونت، جرم، اعتیاد، استعمال مواد مخدر در اماکن عمومی و بی خانمانی است. بیرون رفتن از منزل هنگام شب خصوصا برای بسیاری از سالمندان هولناک است.

بناهای دوستدار سالمند:

در بسیاری از شهرهای جهان مانند ملبورن و دهلی نو، برای بناهای نوساز استانداردهایی ارائه شده که پس از ایجاد اصلاحات به سهولت برای سالمندان قابل دسترسی باشد.

بطور کلی ویژگیهای ضروری بناها در شهر دوستدار سالمند شامل موارد زیر است:

ü آسانسور

ü پله برقی

ü شیب راهه ها برای عبور ویلچر

ü عریض بودن راهروها و مدخل درها

ü تعبیه پله ها با شیب مناسب و خطوط آهنی

ü غیر لغزنده بودن سطوح

ü تعبیه صندلی در مکانهایی خاص برای استراحت سالمندان

ü تعبیه تابلوهای هشدار دهنده

ü احداث دستشویی عمومی برای استفاده معلولان

البته ترس از آسانسور و قطع برق آن نیز از مشکلات موجود است. و از طرفی بسیاری از بناهای قدیمی قابلیتهای فوق را ندارند و امکان باز سازی آنها هم وجود ندارد. اما در اکثر کشورها تلاشهایی برای بازسازی و ایجاد تسهیلاتی برای سالمندان و معلولین را شروع کرده اند.

ساختمانها و مراکز خرید باید به محل سکونت سالمندان نزدیک باشند تا آنها به آسانی بتوانند به این خدمات و تسهیلات دسترسی داشته باشند.

احداث دستشویی عمومی به تعداد کافی:

قابلیت دسترسی معلولان به دستشویی مناسب و نصب علامتهای مناسب در مکانهای مناسب از ویژگیهای مهم بناهای دوستدار سالمند است. دستشویی باید فضای کافی و قابلیت نشستن داشته باشد.

مشتریان سالمند:

ارائه خدمات مطابق با نیازهای سالمندان، رعایت حق تقدم از ویژگیهای شهر دوستدار سالمند است. تامین خدمات ویژه برای سالمندان، نظیر صف جدا، پیشخوان مجزا و صندلی برای نشستن پیشنهاد میشود.

مسکن در شهر دوستدار سالمند:

مسکن برای ایمنی و سلامت افراد امری حیاتی است بین مسکن مناسب و دسترسی به خدمات اجتماعی و عمومی ارتباط وجود دارد که بنوبه خود بر استقلال و کیفیت زندگی سالمندان تاثیر میگذارد. واضح است که برخورداری از مسکن و حمایت مطلوب سالمند به آنها اجازه میدهد تا با خاطری آسوده و در   امنیت و آرامش دوران پیری خود را سپری کنند. و همچنین در جامعه ای که به آن تعلق دارند از اعتبار جهانی برخوردار گردند.

 خدمات اجتماعی و سلامت

 -خدمات اجتماعی و سلامت بخوبی در شهر توزیع شده هر دو در یک محل بطور مناسب ارائه میگردند و دسترسی به آنها با هر نوع وسیله نقلیه آسان است.

 مراقبت و برنامه ریزی در وضعیت اضطراری

     ـ سالمندان در برنامه ریزی در وضعیت اضطراری لحاظ میگردند و نیازها و ظرفیت آنها در آماده سازی و پاسخ دهی به وضعیت اضطراری در نظر گرفته میشود.

 منبع: سازمان بهداشت جهانی، شهر دوستدار سالمند، ترجمه فریبا شریعت، انتشارات کلک سیمین، 1391، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران

/مرکز بهداشت لاهیجان- واحد سلامت سالمندان-مهرماه 1397/